"Możesz zrobić wszystko, co zechcesz,
nie możesz jednak zrobić wszystkiego"
W.R. Rippy

Upragnione wakacje dobiegają końca. Dobrze, jeśli wykorzystałaś je jak najpełniej, jeśli wypoczęłaś, zregenerowałaś nadszarpnięte siły i naładowałaś akumulatory, bo kolejny wyczekany urlop najprawdopodobniej dopiero za rok.

Co zrobić, żeby do tego czasu pracować efektywnie i z przyjemnością? Jak uniknąć tak powszechnego ostatnio wypalenia zawodowego?

Wypalenie zawodowe – czym jest?

Najprościej – stanem wyczerpania cielesnego, uczuciowego i duchowego.

Co oznacza?

Utratę motywacji do działania, spadek efektywności i utratę satysfakcji.

Czym nie jest?

Lenistwem, reakcją na ciężki dzień w pracy.

Pamiętaj, że wypalenie zawodowe rozwija się powoli, często niezauważalnie. Jego początek jest trudno uchwytny, zwykle ujawnia się nagle i z dużą siłą. To proces, który ma tendencję do pogłębiania. Objawy początkowo odnoszą się jedynie do funkcjonowania w pracy, z czasem rozprzestrzeniają się na pozostałe sfery życia. Dlatego tak ważne jest, by uważnie monitorować swoje samopoczucie i zachowanie oraz znać czynniki sprzyjające pojawieniu się stanu wypalenia. Oto one:

Czynniki indywidualne:

• Silna motywacja do pracy, nadmierne zaangażowanie w pracę, brak dystansu do pracy, idealizacja pracy, zawód jako misja, przekonanie o roli zawodowej.
• Zaniedbanie potrzeb niezwiązanych z pracą (dieta, ruch, sen, relaks).
• Niska samoocena, poczucie braku kompetencji, niski poziom własnej skuteczności.
• Perfekcjonizm, zawyżone wymagania.
• Bierność, defensywność, zależność, strategie unikowe, poczucie zewnętrznej kontroli.
• Nadmierna wrażliwość.
• Brak rozwoju zawodowego.

Czynniki interpersonalne, czyli międzyludzkie.

• Sytuacje między tobą a współpracownikami, często trudne, obciążające, konfliktowe.
• Sytuacje między tobą, a przełożonymi, m.in. mobbing, zaburzona komunikacja, nadmierne wymagania, brak wsparcia.

Czynniki w organizacji.

• Trudne warunki pracy.
• Różne normy i wartości twoje i instytucji.
• Styl kierowania (np. zbyt autorytarny), niepełne informacje.
• Rutyna, monotonia, brak twórczych akcentów, brak możliwości realizowania potencjału i kreatywności, brak rozwoju zawodowego.

Biurokratyzacja.

• Niskie wynagrodzenie + duża odpowiedzialność.
• Negatywna ocena zawodu w społeczeństwie.

Co powinno cię zaniepokoić:

• Brak chęci do pracy, niechęć do wyjścia do pracy, częste absencje, poczucie przepracowania, poczucie marnowania czasu na zajmowanym stanowisku, utrata sensu, obojętność.
• Negatywne postawy wobec klientów, utrata pozytywnych uczuć wobec nich (awersja do telefonów i wizyt klientów, przesuwanie terminów spotkań, niezdolność do koncentracji na klientach, cynizm, stereotypizacja klientów, postawa strofująca wobec klientów).
• Koncentracja na sposobie organizacji pracy, drobiazgowe przestrzeganie procedur, automatyzm w działaniu.
• Zmęczenie, wyczerpanie.
• Obniżenie nastroju, koncentracja na negatywach, myśli negatywne (dot. siebie, otoczenia i przyszłości), ucieczkowe, rezygnacyjne, samobójcze.
• Wrażenie bezruchu, niemocy.
• Poczucie osamotnienia, izolacja, wycofywanie się.
• Nieufność.
• Poczucie winy, uczucie zawodu wobec samego siebie.
• Brak cierpliwości, drażliwość, poirytowanie, złość.
• Problemy rodzinne, małżeńskie.
• Zakłócenia snu, zaburzenie apetytu, wagi oraz libido.
• Dolegliwości cielesne, choroby.

Wypalenie zawodowe – gdy nie doskwiera.

• Mamy poczucie sensu swoich działań.
• Pozytywnie oceniamy wykonywany zawód i miejsce pracy.
• Czujemy się potrzebni i na swoim miejscu.
• Traktujemy zadania zawodowe jako wyzwania.
• Mamy poczucie rozwoju.
• Potrafimy wyartykułować nasze sukcesy.
• Nie roztrząsamy porażek.

Aby się nie wypalić:

• Podejmuj prace zgodne z tobą (twoimi wartościami, zainteresowaniami, wiedzą, predyspozycjami, umiejętnościami).
• Angażuj się rozsądnie, zachowuj zdrowe granice.
• Zachowaj balans pomiędzy pracą a życiem osobistym.
• Porównuj stawiane tobie wymagania  z twoimi celami.
• Stale weryfikuj swoje cele i priorytety.
• Walcz o godziwe warunki pracy, wynagrodzenie.
• Efektywnie planuj + pamiętaj o elastyczności.
• Zarządzaj swoim czasem.
• Stosuj zachowania asertywne.
• Deleguj odpowiedzialność i zadania, korzystaj z pomocy.
• Dbaj o rozwój. Rozwijaj swoje pasje i hobby.
• Adekwatnie oceniaj samego siebie (swoje zasoby  i ograniczenia).
• Stawiaj  sobie realistyczne cele, oceniaj realnie swoje możliwości.
• Broń się przed nadmierną eksploatacją emocjonalną i psychiczną.
• Redukuj stres i usprawnij umiejętności w radzeniu sobie z nim.
• Dbaj o momenty wyciszenia.
• Poszukuj wsparcia (przełożeni, współpracownicy, bliscy).
• Wzmacniaj samoocenę.
• Troszcz się o siebie.

Powodzenia!